1. Đảm bảo an toàn thá»±c phẩm

a.      Khi Ä‘i mua thá»±c phẩm

-  Sá»­ dụng găng tay, khẩu trang khi Ä‘i mua thá»±c phẩm; Không sá»­ dụng thịt vật nuôi bị ôi, hỏng; Tránh xa khu vá»±c chứa chất thải và nÆ°á»›c thải trong chợ; Tuyệt đối không tiếp xúc, sá»­ dụng thịt Ä‘á»™ng vật chết do bị bệnh vì Ä‘ây là những nguồn gây bệnh nguy hiểm.

- Rá»­a tay sạch bằng xà phòng hoặc các dung dịch sát khuẩn có cồn ngay sau khi tiếp xúc vá»›i gia súc, gia cầm và các loại thịt sống để tránh mang mầm bệnh về nhà.

b.      Chế biến thá»±c phẩm tại nhà

- Sá»­ dụng tạp dề, găng tay, khẩu trang khi chế biến các sản phẩm thịt, trứng gia cầm.

- Sá»­ dụng dao và thá»›t riêng khi nấu ăn để tránh nhiá»…m chéo từ thá»±c phẩm sống vào đồ ăn chín.

-  Rá»­a tay bằng xà phòng và nÆ°á»›c sạch để loại bỏ các mầm bệnh sau khi tiếp xúc vá»›i thá»±c phẩm sống hoặc trÆ°á»›c khi tiếp xúc vá»›i thá»±c phẩm chín.

- Nấu chín các loại thịt, trứng gia cầm trÆ°á»›c khi ăn để đảm bảo tiêu diệt các mầm bệnh (nhÆ° virus, vi khuẩn...).

c.       Ä‚n uống đảm bảo vệ sinh

- Luôn ăn chín, uống sôi để hạn chế nguy cÆ¡ lây bệnh qua thá»±c phẩm;

- Không sá»­ dụng Ä‘Å©a, thìa cá nhân để lấy các món ăn dùng chung nhằm hạn chế nguy cÆ¡ lây nhiá»…m virus, vi khuẩn qua đường ăn uống; trên mâm hay bàn ăn, phải có thìa/muá»—ng/Ä‘Å©a để lấy thức ăn vào bát riêng, sau Ä‘ó má»›i sá»­ dụng thìa/muá»—ng/Ä‘Å©a cá nhân để thưởng thức món ăn của mình. Không uống chung ly nÆ°á»›c hoặc đồ Ä‘á»±ng các loại thức uống vá»›i người khác

2.     Thá»±c hiện dinh dưỡng hợp lý để tăng cường miá»…n dịch cho cÆ¡ thể

- Thá»±c hiện tốt 10 Lời khuyên dinh dưỡng hợp lý; Các khuyến cáo về tiêu thụ thá»±c phẩm phù hợp cho má»—i nhóm tuổi (theo Tháp dinh dưỡng dành cho các lứa tuổi khác nhau, do Viện Dinh dưỡng – Bá»™ Y tế ban hành);

- Cung cấp đủ chất đạm (protein) cho cÆ¡ thể, vì Ä‘ây là nguyên liệu quan trọng để tạo nên các kháng thể. Cần ăn phối hợp cả thá»±c phẩm giàu protein Ä‘á»™ng vật (nhÆ° các loại cá, thịt gà, thịt bò, trứng, sữa...) và protein thá»±c vật (từ các loại đậu, Ä‘á»—, rong biển…).

- Cung cấp đủ các vitamin và khoáng chất cần thiết, nhÆ° vitamin A; C; D; E; Sắt; Kẽm; Selen, Ä‘ây là những chất quan trọng góp phần tăng cường hệ miá»…n dịch cho cÆ¡ thể.

+ Vitamin A và Beta-caroten: vitamin A Ä‘óng vai trò quan trọng trong việc duy trì sá»± toàn vẹn của niêm mạc đường hô hấp và đường tiêu hóa. Việc sản xuất các kháng thể trên bề mặt niêm mạc có tác dụng lá»›n trong việc chống lại sá»± tấn công của virus gây bệnh. Thá»±c phẩm giàu vitamin A gồm: gan Ä‘á»™ng vật, lòng đỏ trứng. Các loại rau và trái cây cÅ©ng chứa nhiều Beta-caroten (tiền chất của Vitamin A) nhÆ°: cà rốt, khoai lang, bí ngô, Ä‘u đủ, và các loại quả có màu vàng/ màu đỏ…

+ Vitamin C:  giúp tăng cường hệ miá»…n dịch thông qua há»— trợ sản xuất interferon (loại protein chống lại tác nhân gây bệnh, là thành phần đạm quan trọng của hệ miá»…n dịch). Đây là chất dinh dưỡng giúp ức chế sá»± tổng hợp của virus má»›i, từ Ä‘ó có tác dụng chống lại virus xâm nhập. Nguồn thá»±c phẩm giàu vitamin C đến từ trái cây và rau tÆ°Æ¡i nhÆ°: cam, quýt, bưởi, nho, cà chua, súp lÆ¡, củ cải, á»›t chuông…

+ Vitamin E: Các nghiên cứu Ä‘ã chỉ ra rằng vitamin E có thể làm tăng Ä‘áng kể khả năng miá»…n dịch, giúp cÆ¡ thể đề kháng tốt hÆ¡n vá»›i các tác nhân gây bệnh. Trong cÆ¡ thể, vitamin E tham gia chuyển hóa của các tế bào; bảo vệ màng tế bào khỏi bị ôxy hóa. Thá»±c phẩm giàu vitamin E chủ yếu có nguồn gốc thá»±c vật nhÆ° dầu đậu nành, dầu hÆ°á»›ng dÆ°Æ¡ng, dầu ô liu, các loại hạt và các loại rau có lá màu xanh đậm.

+ Vitamin D: là má»™t vitamin tan trong chất béo, có liên quan đến các chức năng khác nhau của hệ thống miá»…n dịch, tiêu hóa, tuần hoàn và thần kinh. Nguồn chính của Vitamin D là tổng hợp ở da dÆ°á»›i ảnh hưởng của bức xạ tia cá»±c tím mặt trời B (UV-B) chiếm 80-90% và khoảng 10-20% do chế Ä‘á»™ ăn uống, do Ä‘ó, má»—i ngày cần tắm nắng từ 15-30 phút, tăng cường sá»­ dụng các thá»±c phẩm giàu vitamin D nhÆ° gan cá, lòng đỏ trứng, cá, hải sản… cho bữa ăn hàng ngày.

+ Selen: Nguyên tố khoáng chất vi lượng selen là má»™t chất chống oxy hóa mạnh. Đủ lượng selen sẽ giúp tăng cường khả năng chống nhiá»…m trùng cho cÆ¡ thể. Nguồn cung cấp selen là các loại thá»±c phẩm nhÆ° gạo nâu, lúa mạch, cá, tôm, rong biển…

+ Sắt và Kẽm: Sắt và kẽm giúp duy trì hoạt Ä‘á»™ng bình thường của hệ thống miá»…n dịch. Các loại Ä‘á»™ng vật có vỏ và hải sản nhÆ°: hàu, cua... là nguồn cung cấp kẽm vô cùng phong phú. Bên cạnh Ä‘ó, gan Ä‘á»™ng vật và thịt nạc cÅ©ng rất giàu sắt, cÆ¡ thể có thể dá»… dàng hấp thụ.

- Tăng cường sá»­ dụng má»™t số thá»±c phẩm/gia vị chứa các hoạt chất đặc biệt giúp tăng cường miá»…n dịch nhÆ°: tỏi, hành, nghệ, sả, nấm, #rong_biển… giúp kích thích hệ thống miá»…n dịch thông qua kích hoạt các cytokin, hoạt hóa đại thá»±c bào để thá»±c hiện chức năng miá»…n dịch. Ngoài ra, nhóm thá»±c phẩm chứa flavonoid cÅ©ng Ä‘óng vai trò quan trọng giúp tăng khả năng chống oxy hóa và tăng cường miá»…n dịch của cÆ¡ thể. Các thá»±c phẩm giàu flavonoid nhÆ°: các loại rau gia vị, súp lÆ¡ xanh, cải xanh, táo, trà xanh…

- Thá»±c hiện bổ sung vi chất dinh dưỡng (viên Ä‘a vi chất dinh dưỡng, hoặc sản phẩm dinh dưỡng có chứa vi chất sắt, kẽm, vitamin A, D, E…) nếu khẩu phần ăn không đủ các chất dinh dưỡng nói trên, hoặc khi cÆ¡ thể được bác sỹ dinh dưỡng chẩn Ä‘oán là bị thiếu vi chất dinh dưỡng.

3.     Uống nÆ°á»›c Ä‘úng cách góp phần phòng chống dịch nCov

-  CÆ¡ thể hàng ngày cần khoảng 2 - 2,5 lít nÆ°á»›c từ thá»±c phẩm và đồ uống để bù lại lượng nÆ°á»›c mất qua các con đường khác nhau. Tá»· lệ 2/3 lượng nÆ°á»›c do đồ uống cung cấp, phần còn lại do thá»±c phẩm khác cung cấp.  Nhu cầu này phụ thuá»™c vào trọng lượng cÆ¡ thể, hoạt Ä‘á»™ng thể lá»±c:

Ví duÌ£: MôÌ£t ngÆ°Æ¡Ì€i 50 tuổi có cân nặng 63 kg, nhu câÌ€u nước laÌ€: 63*35 = 2.200 ml/ngaÌ€y) (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng tÆ°Ì€ 10 Ä‘ến 12 cốc nước/ngaÌ€y,)

- Không được để miệng và cổ họng khô; CâÌ€n uống nước saÌ£ch, nước Ä‘un sôi Ä‘ể nguôÌ£i, uống chậm, uống tÆ°Ì€ng ngụm nhỏ vaÌ€ chia Ä‘êÌ€u trong ngaÌ€y ngay cả khi không khát;

- Không uống nÆ°á»›c biÌ£ Ä‘un Ä‘i Ä‘un lại nhiều lâÌ€n; Không uống nÆ°á»›c nhiều trÆ°á»›c khi Ä‘i ngủ; Không nên uống nÆ°á»›c ngọt thay cho nÆ°á»›c lọc. Những đồ uống chứa cồn, trà, cà phê có tác dụng lợi tiểu, nên làm tăng tốc Ä‘á»™ mất nÆ°á»›c qua thận do vâÌ£y câÌ€n haÌ£n chế.

4.     Chú ý chế Ä‘á»™ dinh dưỡng cho má»™t số đối tượng đặc biệt

- Äá»‘i vá»›i người cao tuổi: đặc biệt lÆ°u ý ăn đủ các thá»±c phẩm giàu chất dinh dưỡng nhÆ° thịt bò, thịt gà, trứng, lÆ°u ý đến khẩu vị, sở thích để có thể ăn đủ số lượng. Nếu ăn không đủ nên uống thêm các loại sữa bổ sung dinh dưỡng, từ 1-2 cốc má»—i ngày.

- Trẻ em: Cho trẻ dÆ°á»›i 6 tháng tuổi bú sữa mẹ hoàn toàn, Ä‘ây là biện pháp phòng chống lây nhiá»…m tốt nhất vá»›i trẻ nhỏ. Tiếp tục bú sữa mẹ đến 24 tháng tuổi và cho trẻ ăn bổ sung hợp lý, đầy đủ các chất dinh dưỡng. Trẻ mẫu giáo và học sinh, cần ăn uống Ä‘iều Ä‘á»™, đủ số lượng nếu trẻ bị biếng ăn nên bổ sung các loại thá»±c phẩm giàu dinh dưỡng. Nên ăn nhiều quả chín, rau xanh, uống nÆ°á»›c ngụm nhỏ thường xuyên để giữ ẩm cổ họng, ngăn ngừa sá»± xâm nhập của virus, vi khuẩn.

- Những người Ä‘ang mắc các bệnh mạn tính: nhÆ° Ä‘ái tháo đường, tăng huyết áp, Parkinson... cần uống thuốc Ä‘iều trị bệnh thường xuyên, đầy đủ theo chỉ định của bác sÄ©. Thá»±c hiện chế Ä‘á»™ dinh dưỡng theo hÆ°á»›ng dẫn của bác sỹ và chuyên gia dinh dưỡng.

5.     Thá»±c hiện vệ sinh nhằm giảm thiểu nguy cÆ¡ lây nhiá»…m mầm bệnh

- Không dùng chung đồ dùng cá nhân: nhÆ° khăn mặt, bàn chải răng, cốc uống nÆ°á»›c. Giặt khăn thường xuyên và giữ khăn luôn khô, sạch, không treo khăn mặt, khăn tắm ẩm Æ°á»›t trong nhà tắm.

- Tránh để tay tiếp xúc vá»›i mặt, mắt, miệng: Trong thời gian còn dịch bệnh, nên hạn chế bắt tay hoặc ôm người khác. Nên dùng khăn giấy sạch khi cần dụi mắt hoặc lau vết bẩn. Hãy rá»­a tay Ä‘úng cách vá»›i xà phòng và nÆ°á»›c ấm hoặc dùng nÆ°á»›c rá»­a tay khô trÆ°á»›c khi Ä‘eo găng tay. 

- Cẩn thận khi chạm vào các đồ vật: nên chú ý đến các vật dụng, hoặc các vị trí hay được mọi người thường xuyên tiếp xúc, sá»­ dụng ở nÆ¡i công cá»™ng nhÆ°: tay nắm cá»­a, tay vịn cầu thang, hay bất kỳ đồ vật nào có bề mặt tiếp xúc vá»›i tay, vì thế nên Ä‘eo găng tay khi đến các nÆ¡i công cá»™ng nhÆ° siêu thị, công viên. Rá»­a tay ngay sau khi sá»­ dụng nhà vệ sinh công cá»™ng; sau khi rá»­a tay, tránh tiếp xúc vào khoá vòi nÆ°á»›c, tay nắm cá»­a (có thể lót tay bằng má»™t chiếc khăn giấy sạch để khoá vòi nÆ°á»›c, hoặc để Ä‘óng/mở cá»­a, sau Ä‘ó vứt khăn vào thùng rác). Tại gia Ä‘ình, hãy chú ý giữ gìn vệ sinh các vật dụng nhÆ° bàn phím máy tính, Ä‘iện thoại để bàn, Ä‘iện thoại di Ä‘á»™ng, đồ chÆ¡i, laptop… , hãy lau sạch các vật dụng này thường xuyên.

- Má»™t số biện pháp Ä‘Æ¡n giản và hiệu quả để phòng chống dịch bệnh Ä‘ã được Tổ chức Y tế thế giá»›i (WHO) và Bá»™ Y tế khuyến cáo nhÆ° sau (theo hình dÆ°á»›i Ä‘ây):